ျမန္မာ ကၽြန္းသစ္ကုန္သြယ္မႈေနာက္ကြယ္က
ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ အဂတိလိုက္စားမႈ အေမႊဆိုးကို စိန္ေခၚျခင္း
”ကမၻာ့ အဂတိလုိက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးေန႔က်ေရာက္သည့္ ဒီဇင္ဘာလ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသမၼတ ဦး၀င္းျမင့္က ”အဂတိလိုက္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္ရာတြင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ အားနည္းေနသည့္ ႑မ်ားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွ ပိုမိုထိေရာက္စြာလုပ္ေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း” ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ရဲရင့္သည့္ သူ႔ေျပာၾကားခ်က္သည္ ႀကိဳဆိုဖြယ္ျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ ေျပာၾကားရံုျဖင့္ မလံုေလာက္ပါ။ ျမစ္ပႊားနာေရာဂါ ကင္ဆာကဲ့သို႔ အျမစ္တြယ္ေနၿပီး
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ကို ဖ်က္ဆီးေနသည့္ အဂတိလိုက္စားမႈကို သမၼတတစ္ဦးတည္း၊
၀န္ႀကီးတစ္ဦး သို႔မဟုတ္ ၀န္ႀကီးဌာနတစ္ခုတည္းျဖင့္ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္သည့္ အာဏာမရွိပါ။”
”သစ္ေတာမ်ား ဖ်က္ဆီးခံရသည့္အေၾကာင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဂတိလိုက္စားမႈ အမ်ားဆံးရွိေသာ ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအဖြဲ႔ (Transparency International) ၏ အဂတိလိုက္စားမႈ အညႊန္းဇယားတြင္ အဂတိလိုက္စားမႈ အျမင့္ဆံုး အဆင့္ သတ္မတ္ခ်က္ ၁၈၀ ထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၁၃၂ အဆင့္တြင္ ထည့္တြင္ထား သည္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္တပ္အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ အခြင့္ထားရရွိသူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံ၏
သဘ၀အရင္းအျမစ္မ်ားေၾကာင့္ ရရွိထားေသာ သူတို႔ စီးစိမ္ႏွင့္ အာဏာကို လက္မလြတ္လိုၾကပါ။
လြန္ခဲ့သည့္လက မိမိတို႔ အဖြဲ႔အစည္းသည္ အဂတိလုိက္စားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ – ျမန္မာႏိုင္ငံက ခိုးယူခံေနရေသာ ကမၻာ့ကြ်န္းသစ္ကုန္သြယ္ေရးေနာက္ခံက ထိပ္ပိုင္းအဆင့္
ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ အစီရင္ခံစာကို ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထိုအစီရင္ခံစာတြင္ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ တန္ဖိုးရွိေသာ ျမန္မာကၽြန္းသစ္ကုန္သြယ္မႈေၾကာင့္ ရာဇ၀တ္မႈ၊ ထိပ္ပိုင္း အာဏာပိုင္အဆင့္ အဂတိလိုက္စားမႈႏွင့္ အတူလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားကာ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္ခန္႔ ၾကာျမင့္လာၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေရးသားထားသည္။
”ထို အစီရင္ခံစာကို တံု႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ ျမန္မာ့သစ္လုပ္ငန္းတာ၀န္ခံက Frontier Myanmar မဂၢဇင္းႏွင့္ အေမးအေျဖလုပ္ ေျဖၾကားခဲ့သည္။ သူႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈကို အဂၤလိပ္ႏွင့္ ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ေဖာ္ျပခ ဲ့သည္။ အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ သူ႔ေျပာၾကားခ်က္မွာ အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ေသာ ကြန္ယက္သည္ လြန္ခဲ့သည့္ကာလက အျဖစ္အပ်က္မ်ားျဖစ္ၿပီး
လက္ရွိကာလႏွင့္ သက္ဆိုင္ျခင္းမရွိပဲ အတိတ္ကအျဖစ္အပ်က္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ အဓိကပုဂိၢဳလ္ PC Cheng မွာလည္း ဆံုးပါးသြားၿပီ ျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းမွာ အဘယ္နည္းဟု ေစာဒကတက္ထားသည္။
”ျပသာနာမွာ သူ႔ကြန္ယက္၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ ဆက္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ၂၀၁၆ ႏွင့္
၂၀၁၇ တစ္ႏိုင္ငံလံုး သစ္ခုတ္ခြင့္တားျမစ္ခ်က္ မတိုင္မည္ အလြန္အကၽြံခုတ္လဲထားေသာ ကၽြန္းသစ္ မ်ားရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ထိုကၽြန္းမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္သို႔ ေရာင္းခ်ရာတြင္ ခုတ္ယူရာေဒသႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို အျပည့္အစံုမတင္ျပႏိုင္ပါ။ သစ္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ရွိေနေသာ အဂတိလုိက္စားမႈ အေျခအေနကိုလည္း ယခုထိ ၀န္ခံထားျခင္း မရွိပါ။”
”အတိတ္ကိ အျဖစ္အပ်က္ကို လည့္ၾကည့္ရန္ ျငင္းဆန္ၿပီး လက္ရွိ စနစ္လုပ္ေဆာင္ပံုကို နားလည္မႈ မရွိျခင္းသည္ ပြင့္လင္းမႈမရွိေသာ ညံ့ျဖင္းေသာ လက္ရွိ သစ္ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနေစမည္ ျဖစ္သည္။ ျပသာနာ၏ အေသးစိတ္အေျခအေနကို နားမလည္ပါက လုိအပ္ေနေသာ သတၱိရွိရွိလုပ္ေဆာင္ရမည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေျခလမ္းမ်ားကိုလွမ္းႏို္င္မည္မဟုတ္ေပ။”
”ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈႏွင့္ စီပြားေရး အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သစ္ေတာဥပေဒ လုိက္နာရန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈပ်က္ျပားခဲ့သည္။ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ ရဲဌာနသည္ တရားမ၀င္ သစ္ထုတ္လုပ္မႈမွ ေငြအေျမာက္အမ်ား ရရွိခဲ့သည္မွာ လူတိုင္း အသိျဖစ္သည္။ အနည္းစုကသာ ဖမ္းခံရၿပီး၊ ဥပေဒအရ အေရးယူခံခဲ့ရသည္။ ထိုျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ေဒသခံလူထုက
သူတို႔ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ သစ္ခုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေနသည္မဟုတ္ပါ။ တစ္စစ ပ်က္တုန္းေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သစ္ေတာမ်ားမွ သစ္မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာတြင္ ခိုးယူေရာင္းခ်ေနၿပီး အက်ိဳးအမ်က္ေျမာက္မ်ားစြာရရွိရန္ စနစ္တစ္က် လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
”မိမိတို႔သည္ တရားမ၀င္ သစ္ထုတ္ျခင္း၊ ၎ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ တရားမ၀င္ သစ္ကုန္သြယ္မႈ အေၾကာင္းကို စံုစမ္းလာခဲ့သည္မွာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြင္း
သစ္ကုန္သြယ္မႈတြင္ ပါ၀င္သူ၊ လုပ္ေဆာင္ပံုႏွင့္ ျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို နားလည္ထားျခင္းျဖင့္ သစ္သဘာ၀အရင္းအျမစ္ထုတ္လုပ္မႈသည္ သစ္ပင္ေတြထက္ပိုၿပီး ေလးနက္ေၾကာင္းကို ထူးထူးျခားျခားအတြင္းစိတ္ သိခြင့္ရလာသည္။”
”မိမိတို႔ စံုစမ္းခဲ့သည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည့္ အဓိကျပသာနာမွာ အဂတိလိုက္စား မႈ၊ ဗဟိုက ျပဌာန္းသည့္ အထက္ေအာက္ မႈ၀ါဒ ႏွင့္ သစ္ေတာကို အမွီျပဳၿပီး ရွင္သန္ေနသာသူမ်ား အေရးကို ထည့္တြက္စဥ္းစားရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။”
”ေစ်းကြက္ေၾကာင့္သာ တန္ဖိုးရွိသည့္ သစ္မာမ်ားကို ႏုိင္ငံတကာတြင္ စီးပြားေရးအရ ေရာင္း၀ယ္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သစ္ေတာဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ရန္ သစ္မ်ားကို ၀ယ္ယူအသံုးျပဳသူမ်ားကလည္း ျပသာနာ၏ အေျဖျဖစ္ေစရမည္ဟု မိမိတို႔အေနျဖင့္ ခံယူ လုပ္ေဆာင္သည္။ မိမိတို႔ စံုစမ္းမတ္တမ္းျပဳရာတြင္ အမ်ားအားျဖင့္ ေတြ႕လာရသည္မွာ ကုန္သြယ္မႈမဟုတ္ဘဲ ရာဇ၀တ္မႈေတြျဖစ္ေနေၾကာင္းကို သိလာခဲ့သည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ မိမိတို႔အေနျဖင့္ တရားမ၀င္ သစ္ထုတ္မႈ၊ ၎ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္ ့ ကုန္သြယ္မႈမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္မည့္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းမွာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕လာရသည္။ တရားမ၀င္သစ္ထုတ္လုပ္မႈကို တားျမစ္သည့္ ဥပေဒသည္ ယခုအခါ အေမရိက၊ ဥေရာပသမဂၢႏွင့္ ၾသစေၾတးလ်ကဲ့သို႔ေသာ
သစ္၀ယ္ယူသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။
ယင္းဥပေဒမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံကိုသာ ရည္ရြယ္သည္မဟုတ္ပါ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို
ထိခိုက္ေစရန္ မဟုတ္ပါ။ယင္းဥပဒမ်ားသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ထိခိုက္ေစသည္ဆိုေသာ ထင္ျမင္ ယူဆခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ဥေရာပသမဂၢသစ္ဥပေဒသည္ သစ္ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ သစ္ေတာဆိုင္ရာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ”တရား၀င္မႈ” ရွိေသာ သစ္ထုတ္လုပ္မႈကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္ သစ္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္သူ အားလံုးအတြက္ စဥ္းစားထည့္တြက္ၿပီးလုပ္ေဆာင္ရန္ ျဖစ္သည္။တစ္ကယ္ေတာ့ ျမန္မာ့သစ္လုပ္ငန္းက ေျပာသလို ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသာ သီးသန္႔ ပစ္မတ္ထားသည္မဟုတ္ပါ။ ဥေရာပသမဂၢ သစ္ဥပေဒသည္ ဥေရာပသစ္ထုတ္ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ ၎တို႔အား ေရာင္းေပးသူမ်ားအေပၚလည္း ရည္ရြယ္ေသာ ဥပေဒျဖစ္သည္။ ဥေရာပ ကုမၸဏီ မ်ားအား ေရာင္းေပးသူမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပသာနာကို နည္းလည္ေသည္လည္း ထိုအေျခအေနကို အသံုခ်သူမ်ားျဖစ္သည္။
”ျမန္မာႏုိင္ငံက အဂတိလိုက္စားမႈႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အေလးမထားဘဲ မ်က္ႏွာလႊဲထားသည့္ ႏိုင္ငံမွာ အိမ္နီးျခင္း တရုတ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ တရားမ၀င္သစ္မ်ားကို ၀ယ္ယူမႈအမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး တရားမ၀င္သစ္ ၀ယ္ယူမႈကို ဥပေဒႏွင့္ တားျမစ္မႈ မရွိေသးပါ။”
”တရားမ၀င္ သစ္ခုတ္မႈႏွင့္ တရုတ္ႏုိင္ငံသို႔ တရားမ၀င္ သစ္၀င္ေရာက္မႈကို ဟန္႔တားရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၂၀၁၄ တြင္ သစ္အလံုးလိုက္ တင္ပို႔မႈကို ပိတ္ပင္သည့္ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထို႔နာက္ ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္း ၂၀၁၆ႏွင့္ ၂၀၁၇ တြင္ သစ္ခုတ္ခြင္႔ကို တားျမစ္သည့္ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ နယ္စပ္မွတစ္ဆင့္ တရားမ၀င္ သစ္၀င္ေရာက္မႈမွ အက်ိဳးအျမတ္ဆက္ၿပီး ရရွိခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ ႏွင့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္မွ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ နယ္စပ္မွတစ္ဆင့္ သစ္လံုးႏွင့္ ခြဲသားအျဖစ္ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည့္ သစ္ပမာဏမွာ ၁.၄ m3 သန္း ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ေငြတန္ဖိုးအားျဖင့္ ေဒၚလာ သန္းတစ္ေထာင္ခန္႔ရွိသည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ၀င္ေရာက္သည့္
သစ္အမ်ားစုသည္ တရားမ၀င္သစ္မ်ားျဖစ္သည္။
”အနာဂတ္တြင္ တရုတ္ႏုိင္ငံႏွင့္ ေဆြးေႏြးရာတြင္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္ မိမိအစိုးရလုပ္ေဆာင္ေနေသာ သစ္ေတာက႑တြင္း အဂတိလိုက္စားမႈႏွင့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို ရွင္းလင္းသည့္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို တရုတ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ကူညီပံ့ပိုးေပးရန္
ေတာင္းဆိုသင့္သည္။ တရုတ္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ပထမဆံုးလုပ္ႏုိင္သည့္ ကိစၥမွာ သစ္အလံုးလိုက္တင္သြင္းမႈကို တားျမစ္ၿပီး တရားမ၀င္ ထုတ္ထားေသာ သစ္မ်ားကို
၎၏ ေစ်းကြက္တြင္း၀င္ေရာက္မႈမွ တားျမစ္ရန္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသာ အေထာက္အကူျဖစ္ေစမည္ မဟုတ္ပါ။ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈအတြက္ ရုန္းကန္ ႀကိဳးစားေနေသာ ကမၻတစ္၀မ္းက အျခားႏုိင္ငံမ်ားအတြက္လည္း အေထာက္အကူ ျပဳေစမည္ျဖစ္သည္။
” တရားမ၀င္ သစ္ထုတ္လုပ္မႈ၏ အရင္းအျမစ္ကို ၀န္ႀကီးဌာန တစ္ခုတည္းက ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ ရႈပ္ေထြးေပြလီေသာ သစ္ေတာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေသာ သစ္ေတာဌာန၀န္ထမ္းမ်ား၊ ပုဂိၢဳလ္မ်ား
ကို ေတြ႔ခဲ ့ဖူးပါသည္။ အစိုးရတစ္ခုလံုး၏ ပံ့ပိုးမႈမရွိဘဲ သူတို႔ဖာသာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ ဟု ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းသည္ မွားယြင္းသည္။”
”သမၼတသည္ သူ႔အစိုးရအေနျဖင့္ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္ေသာ သစ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ထိပ္ပိုင္းအဆင့္
ပုဂိၢဳလ္မ်ားကို အေရးယူဖမ္းဆီးႏိုင္ရန္ ဌာနေပါင္းစံုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေသာ အထူးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းျခင္း
ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ရေပမည္။ ရိုးသားၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို စတင္လုပ္ေဆာင္လိုသူမ်ားသည္ ရိုးသားေသာ တရားသူႀကီး၊ ဖမ္းဆီးအေရးယူမည့္ အရာရွိႏွင့္ တရားစြဲဆိုမည့္ အရာရွိမ်ား၏ ကူညီပံ့ပိုးမႈ လုိအပ္ေနသည္။ ျမန္မာသစ္မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္သို႔ စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့သည့္
၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွ ယခုအခ်ိန္ထိ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိေနၿပီး လက္ရွိတြင္လည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာကို ဆက္လက္ဆုပ္ကိုင္ထား ျမန္မာစစ္တပ္၏ ဆိုးေမႊမ်ားျဖစ္သည့္ ဤျပသာနာကို ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ခက္ခဲေပလိမ့္မည္။”
”ကၽြန္းသစ္အပါအ၀င္ သစ္မာမ်ားကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္
သေဘာတူညီမႈ ရယူရာတြင္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဌာန (National Reconciliation and Peace Centre- NRPC) က သစ္ထုတ္ခြင့္ ေပးေနမႈမ်ား မလုပ္ရန္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ား ရွင္းလင္းစြာ ညႊန္ၾကားသင့္သည္။ NRPC က National People’s Liberation Front (KNPLF) အဖြဲ႕ကို ကယားျပည္နယ္တြင္ သစ္ တန္ ၅၀၀၀ ထုတ္ခြင့္ မၾကာေသးမီက ခ်ေပးျခင္းသည္ ေကာင္းမြန္ေသာ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈကုိ အေလးမထားရာေရာက္သည္။ ထိုလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ NRPC သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့သစ္ေတာမ်ားႏွင့္
သက္ဆိုင္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သည့္ အာဏာရွိေနရသလဲဟု ေမးခြန္းေမးစရာ ျဖစ္သည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ကင္းမဲ့ျခင္းေၾကာင့္ သစ္ထုတ္ခြင့္သည္ တန္ ၅၀၀၀ သာ ျဖစ္ေၾကာင္းအမွန္ကို
ထိုသစ္ထုတ္မႈမွ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိသူမွ လြဲၿပီး မည္သူမွ သိမည္မဟုတ္ေပ။ ထိုသစ္မ်ား ထြက္ရာေဒသႏွင့္ မည္သူ႔ထံေရာင္းခ်ေပးသည္ကိုလည္း မသိႏိုင္ပါ။”
” ထို႔အျပင္ သက္ဆိုင္ရာ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ ေကာ္မတီမ်ားတြင္ ဗဟုသုတရွိၿပီး၊ အရည္အျခင္းျပည့္ေသာသူမ်ားရွိသည္။ ထိုသူမ်ားသည္ ျပသာနာကို ဘက္ေပါင္းစံုမွ ဦးေဆာင္ၿပီး ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ လြတ္ေတာ္အေနျဖင့္ထိုကဲ့သို႔အစြမ္းအစရွိသူမ်ားႏွင့္ သိနားလည္သူမ်ားကို အသံုးျပဳသင့္သည္။ ထိုသို႔ လုပ္ေဆာင္ရန္ မႈ၀ါဒခ်မတ္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ေဒသခံမ်ား၊ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အၾကံျပဳခ်က္ကို ရယူရမည္ ျဖစ္သည္။ ေဒသခံမ်ားသည္ မိမိတို႔လုိခ်င္သည့္ ျပသာနာအမ်ားအျပား၏ အေျဖကို သိရွိထားၿပီးျဖစ္သည္။
”ကမၻာက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၾကည့္ေနၿပီး ျပန္႔ႏွံ႕ေနတဲ့ အဂတိလုိက္စားမႈကို ျမင္ေနရပါတယ္။ သမၼတ၀င္းျမင့္ အေနျဖင္႔ အဂတိလိုက္စားမႈ မရွိတဲ့သူေတြကို ရွာေဖြၿပီး ဥပေဒကိုလိုက္နာ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မည့္ ဌာနမ်ားႏွင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနမ်ားတြင္ တာ၀န္ေပး လုပ္ေဆာင္္ ေစသင့္ သည္္။”
”ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ သစ္ေတာေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၿပီး ေရွ႕ဆက္သြားႏုိင္ဖို႔ ဤနည္းကသာ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။”